مطالعه و بررسی الگوی بیان ژن AUX1 و تأثیر آن در ایجاد ریشه‌های نابجا در قلمه‌های زیتون (Olea europaea L.)

زیتون (Olea europaea L.) از مهم‌ترین محصولات حوزه مدیترانه است که صرفاً با قلمه تکثیر می‌شود. اگرچه ظرفیت ریشه‌دهی پایین در برخی از ارقام کارآیی تکثیر غیرجنسی زیتون را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد اما رشد ریشه‌های نابجا مرحله کلیدی در تکثیر رویشی این گیاه است. ژن ناقل برون شارش اکسین 1 (AUX1) نقش کلیدی را در تشکیل ریشه جانبی در بسیاری از گونه‌های گیاه ایفا می‌کند. این ژن صدور IAA از برگ‌های تازه نمویافته به پریموردیای ریشه جانبی را تحریک می‌کند. همولوگ پیش فرض این ژن در زیتون با روش طراحی آغازگر چندحالتی از مناطق حفاظت‌شده رونوشت‌های AUX1 در گیاهان دیگر جداسازی شد. توالی رونوشت و آمینو اسید این ژن در ریشه (OeAUX1R) و انتهای قلمه (OeAUX1B) با هم تفاوت داشت. احتمالاً این چندشکلی‌ها می‌تواند مربوط به نقش کلیدی ژن در بافت‌های مختلف باشد. به منظور بررسی حالت‌های بیانی این ژن، آزمایش PCR در زمان واقعی روی قلمه‌های جمع‌آوری شده طی ریشه‌دهی از ژنوتیپ‌هایی با توان ریشه‌دهی بالا و پایین انجام شد. همچنین، بیان ژن در بافت‌های مختلف زیتون نیز بررسی گردید. نتایج مقدماتی نشان داد که بیان ژن‌های OeAUX1R و OeAUX1B در انتهای قلمه و ریشه ژنوتیپ‌های با ریشه‌دهی بالا افزایش می‌یابد و پیشنهاد می‌شود که OeAUX1 در ریشه‌دهی زیتون دخالت دارد. همچنین بررسی‌های بیوانفورماتیک نشان داد که ژن AUX1 در زیتون دارای 8 اگزون است که توالی آن طی تکامل گیاهان حفاظت شده است.